Αυτοάνοσα νοσήματα

Στα αυτοάνοσα νοσήματα, ενώ τα αντισώματα του οργανισμού έχουν φυσιολογικά σκοπό να επιτίθενται σε εξωτερικούς μολυσματικούς παράγοντες, επιτίθενται στον ίδιο τον οργανισμό και στα όργανά του, μη ξεχωρίζοντάς τον από τους εξωτερικούς εισβολείς. Είναι νοσήματα χρόνια, τα οποία μπορεί να έχουν ποικίλη έκφραση και σοβαρότητα. Ορισμένες φορές, εμφανίζονται συνδυαστικά πολλά μεταξύ τους και γι’ αυτό προτείνεται ο εκτενής έλεγχός τους με αναλύσεις σε πολλά επίπεδα.

Τα αυτοαντισώματα παρουσιάζονται συνήθως σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό μετά από ίωση ή μετά από μακροχρόνια επαφή με τοξικές χημικές ουσίες, ή παρατεταμένο – έντονο στρες.

Η εμφάνιση τους μπορεί να είναι οργανο – ειδική (π.χ. θυρεοειδής), αλλά μέχρι και συστηματική σε όλα τα όργανα.

Οι αναλύσεις που γίνονται για την ανίχνευση συστηματικών (που επιδρούν σε όλο το σώμα) αυτοάνοσων νοσημάτων πρέπει να επιλέγονται σταδιακά και είναι μεταξύ των :

Γενική αίματος, ΤΚΕ, CRP: με αυτές ελέγχουμε εάν υπάρχει ένδειξη φλεγμονώδους αντίδρασης που μπορεί να έχει προέλθει από συστηματικό αυτοάνοσο νόσημα, καθώς και την ισορροπία του αιμοδυναμικού συστήματος.

Στοιχεία του συμπληρώματος C3, C4: δείχνουν εάν υπάρχει μακροχρόνια ενεργοποίηση – εξάντληση του ανοσποιητικού συστήματος, που συμβαίνει κατά κύριο λόγο κατά την παρουσία αυτοάνοσων νοσημάτων.

Ουρικό οξύ, τρανσαμινάσες, CK, LDH: ελέγχονται για να διαπιστώσουμε εάν υπάρχει αυτοάνοσο νόσημα το οποίο μπορεί να έχει επιβλαβή δράση στο ήπαρ, τους μύς, το αιμοποιητικό.

Γενική ούρων: έχει σκοπό να διαπιστώσει εάν το αυτοάνοσο νόσημα έχει επίδραση στη νεφρική λειτοργία. Τυχόν ανίχνευση λευκώματος στην γενική ούρων εκτιμάται ως κρίσιμο στοιχείο για την υγεία των νεφρών.

Ρευματοειδής παράγων (RF) και αντικιτρουλινικά αντισώματα (anti-CCP): χρησιμοποιούνται για να ανιχνεύσουμε τη ρευματοειδή αρθρίτιδα και το σύνδρομο Sjögren’s.

Αντιπυρηνικά αντισώματα (ΑΝΑ): χρησιμοποιούνται για την ανίχνευση του συστηματικού ερυθυματώδη λύκου, της πολυμυοσίτιδας, κ.ά.

Αντισώματα έναντι κυτοπλάσματος ουδετεροφίλων (ANCA): χρησιμοποιούνται για τις Wegener’s granulomatosis (WG), microscopic polyangiitis (MPA), κ.ά.

Αντιριβονουκλεπρωτεϊνικά αντισώματα (anti-RNP), αντισώματα συνδρόμου Sjögren’s A&Β (anti-SSA (Ro), anti-SSB(La), αντισώματα smith (anti-Sm), αντισώματα σκληροδέρματος (Scl-70), αντισώματα anti-Jo1: σε περίπτωση που βρεθούν τα αντιπυρηνικά αντισώματα θετικά, τότε εκτελείται το ENA panel για τη διαφορική διάγνωση του νοσήματος.

Αντικαρδιολιπίνες (αCL IgG, αCL IgA, αCL IgM): η μέτρησή τους προτείνεται όταν παρουσιαστούν μία ή περισσότερες ανεξήγητες φλεβικές ή αρτηριακές θρομβώσεις ή όταν υπάρξουν επαναλαμβανόμενες αποβολές εγκυμοσύνης, ειδικά στο 2ο και 3ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης.

Οργανοειδικά αυτοάνοσα νοσήματα: γίνονται εξειδικευμένες αναλύσεις για την ανίχνευση του αντίστοιχου νοσήματος. Τα πλέον χαρακτηριστικά είναι :

• Αντισώματα υπεροξειδάσης (anti-ΤPO), αντιθυρεοσφαιρινικά (anti-Tg), αντισώματα έναντι των υποδοχέων της TSH (TRAb):οι αναλύσεις τους προτείνονται σε περιπτώσεις ανίχνευσης αυτοάνοσων θυρεοειδίτιδων.
• Αντισώματα έναντι λείων μυικών ινών (ASMA):χρησιμοποιούνται για να διαχωρίσουμε τη χρόνια ενεργήαυτοάνοση ηπατίτιδα από άλλες ηπατικές νόσους.
• Αντιμιτοχονδριακά αντισώματα(ΑΜΑ): χρησιμοποιούνται για την ανίχνευση της πρωτογενούς κίρρωσης της χολής.

Για τις αναλύσεις δεν χρειάζεται κάποια ιδιαίτερη προετοιμασία ή δίαιτα και η αιμοληψία μπορεί να γίνει οποιαδήποτε ώρα της ημέρας.